ดอกบัวอบแห้ง: ดอกบัวมีหลายแบบ มารู้จักบัวกัน บ้านเรานับเป็นแหล่งรวมไม้ประดับที่แห่งหนึ่งที่สำคัญของโลกก็ว่าได้ เพราะไม่ว่าจะเป็นไม้เมืองร้อน ไม้เมืองหนาว ปลูกง่ายหรือยากอย่างไร เมืองไทยมีแทบทุกชนิด และนำมาปลูกประดับกันอย่างสวยงาม เช่นเดียวกับ “บัว” ที่คนไทยนำมาใช้ประโยชน์กันมากมาย ดอกบัว
คำว่า “ บัว ” ภาษาอังกฤษมีอยู่ 2 คำ คือ คำว่า Waterlily กับ Lotus หลายคนรู้ว่า “Lotus” คือบัวหลวง พืชในสกุล Nelumbo ที่คนไทยนำดอกมาบูชาพระ ซึ่งเป็นเสมือนสัญลักษณ์แห่งพระพุทธศาสนา ดอกบัว
บัวหลวง ดอกชูเหนือน้ำ ใบกลมใหญ่
ดังพุทธประวัติที่ได้กล่าวไว้ว่า เมื่อครั้งที่เจ้าชายสิทธัตถะประสูติและก้าวเดิน ก็มีดอกบัวหลวงผุดขึ้นจากน้ำรองรับพระบาทอยู่ นอกจากนี้คนไทยยังนำเกสรบัวหลวงมาใช้เป็นสมุนไพรบำรุงร่างกาย ฝักบัว รากบัวและไหลบัวหลวงยังนำมาประกอบอาหารได้ ส่วนใบบัวยังนำมาห่อข้าวนึ่ง เป็นข้าวห่อใบบัวอีกด้วย
ขณะที่อีกหลายคนคงสงสัยว่า “Waterlily” คือบัวชนิดไหน ประเภทใด
สำหรับคำว่า Waterlily หรือ “ อุบลชาติ ” เป็น บัว อีกกลุ่มหนึ่งที่คนไทยรู้จักกันดีเช่นกัน นั่นก็คือ บัวสาย หรือ บัวกินสาย พืชในสกุล Nymphaea ก้านของบัวสาย คนไทยนิยมนำมาปรุงอาหารที่ขึ้นชื่ออย่าง ต้มสายบัวกับปลาทู และขนมสายบัว ซึ่งเป็นขนมหวานไทยที่ปัจจุบันหากินได้ยากแล้ว
อุบลชาติ หรือ Waterlily ในสกุล Nymphaea นอกจากบัวสายที่ให้ดอกบานช่วงค่ำถึงรุ่งเช้าแล้ว ยังมีบัวประเภทอื่นที่อยู่ในสกุลนี้ก็คือ บัวผัน บัวเผื่อน และบัวฝรั่งที่ให้ดอกบานช่วงกลางวันใบลอยแตะผิวน้ำ ซึ่งปัจจุบันนิยมปลูกเป็นไม้ประดับกันมาก อาจมีคำถามต่อว่า แล้วบัวแต่ละประเภทแตกต่างกันอย่างไร เรามีจุดสังเกตง่ายๆ คือ ถ้าเป็น บัวสาย ขอบใบหยักเป็นระเบียบ เห็นเส้นใบเป็นร่างแหชัดเจน ดอกบานช่วงค่ำถึงรุ่งเช้าชูขึ้นเหนือน้ำ ดอกมี 3 สีหลักๆ คือ ขาว ชมพู ม่วงแดง สำหรับบัวผัน และบัวเผื่อน ขอบใบหยักไม่สม่ำเสมอ ดอกบานชูเหนือน้ำ กลีบดอกมักแหลมงุ้ม มีหลายสีและมีกลิ่นหอมมาก บางชนิดบางพันธุ์ ยังสามารถแตกต้นอ่อน ที่ใบซึ่งนำไปปลูกเลี้ยงขยายพันธุ์ต่อได้ ส่วน บัวฝรั่ง ใบกลม ขอบใบเรียบ ดอกบานมักลอยแตะผิวน้ำ ดอกค่อนข้างกลมป้อม มีหลายสี และมีกลิ่นหอมอ่อนๆ
สำหรับบัวหลวง แตกต่างจากบัวประเภทอื่นอย่างเด่นชัด ทั้งใบกลมใหญ่ มีนวลปกคลุม ก้านใบติดอยู่กึ่งกลางใบและมีหนามแหลม ดอกใหญ่ สีขาวหรือชมพู มีทั้งกลีบชั้นเดียวและกลีบดอกซ้อน ชูอยู่เหนือน้ำ ฝักและเมล็ดขนาดใหญ่
บัววิคตอเรีย ว่ากันว่าคนสามารถลงไปนั่งบนใบบัวได้สบายๆ
ทั้งบัวหลวง ในสกุล Nelumbo บัวสาย บัวผัน และบัวฝรั่ง ในสกุล Nymphaea ปัจจุบันกลายเป็นไม้ประดับยอดนิยม เพราะด้วยความสามารถของนักปรับปรุงพันธุ์บัวทั้งชาวไทย และชาวต่างชาติ จึงทำให้เกิดบัวหลายหลายสีสัน และรูปทรงที่เป็นเสน่ห์ชวนให้อยากปลูก ทั้งยังมีบัววิกตอเรีย (Victoria amazonica) บัวยักษ์ถิ่นกำเนิดจากลุ่มน้ำแอมาซอน ที่มีใบขนาดใหญ่ คล้ายกระด้งจนมีชื่อเรียกอีกชื่อว่า บัวกระด้ง ซึ่งสามารถรับน้ำหนักได้มากหลายสิบกิโลกรัม ดอกขนาดใหญ่บานตอนกลางคืน และทุกส่วนมีหนามแหลมปกคลุม นับเป็นบัวอีกหนึ่งที่มีความแปลกแตกต่างจากบัวอื่นๆ อย่างชัดเจน
ใครอยากรู้จัก บัว และลองปลูกบัวให้ประสบความสำเร็จ อ่านเพิ่มเติมได้ในหนังสือ “ บัว ” : Waterlilies & Lotuses เขียนโดย วีระประวัติ ตรีสุวรรณ และ ภวพล ศุภนันทนานนท์ ของ สำนักพิมพ์บ้านและสวน กันค่ะ รับรองว่า ปลูกงาม ดอกบานสะพรั่งแน่นอนค่ะ